اولین اختراعی که ثبت کردم سال ۸۵ بود. یک صفحه کلید هوشمند برای گوشی های موبایل از نوع غیر تاشو. از آن موقع بود که نام یک مخترع را با خود یدک می کشیدم. نامی سنگین که بعدها با ثبت چهار اختراع دیگر سنگینی اش بیشتر شد. یادم هست که در ثبت اولین اختراع نمی دانستم چه باید بکنم و به همین جهت امروز این پست را غنیمت شمرده و سعی کردم تا کاربران عزیز را با چگونگی ثبت اختراع آشنا کنم.
ثبت اختراع در ایران در اداره مالکیت صنعتی که آدرس فعلی آن در خیابان قائم مقام فراهانی است، صورت می گیرد. نکته اولی که باید در نظر داشته باشد، این است که در ایران ثبت ایده نداریم. یعنی اگر در ذهنتان و یا در روی کاغذ طرحی را کشیده اید، نمی توانید آن را ثبت کنید. اختراع باید حتماً یک محصول فیزیکی قابل مشاهده باشد. البته ما اختراعات نرم افزاری نیز داریم. بنابراین اگر فرمولی جدید را بدست آورده اید، آن را در یک کاربرد به کار گرفته و محصول حاصل را ثبت کنید. اختراع شما می تواند هر محصول نویی باشد. مثل اختراع زیر!
در ادامه شرایط لازم برای اختراع برگفته از قانون ثبت اختراعات کشور بیان می شود. در انتها نیز چند سوال و جواب مهم در مورد ثبت اختراع بیان می شود.
منبع: متلب سایت
مواردی مهم برگرفته از قانون ثبت اختراعات:
اختراع نتیجه فکر فرد یا افرادی است که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آن برطرف می کنند.اختراعی قابل ثبت است که حاوی ابتکار جدید و کاربرد صنعتی باشد. ابتکار جدید عبارت است از آن چه در فن یا صنعت قبلی وجود نداشت و برای دارنده مهارت عادی در فن معلوم و آشکار نباشد و از نظر صنعتی، اختراعی کاربردی محسوب شود که در رشته ای از صنعت قابل ساخت یا استفاده باشد. (منظور از صنعت معنای گسترده آن است که شامل مواردی مانند صنایع دستی، کشاورزی، ماهی گیری و … می شود)طبق ماده ۳ این قانون گواهی نامه اختراع، سندی است که اداره مالکیت صنعتی برای حمایت از اختراع صادر می کند و دارنده آن می تواند از حقوق انحصاری بهره مند شود.موارد زیر از حیطه حمایت از اختراع خارج است:
الف- کشفیات، نظریه های علمی و روش های ریاضی و آثار هنری
ب- طرح ها و قواعد یا روش های انجام کار تجاری و دیگر فعالیت های ذهنی و اجتماعی
ج- روش های تشخیص و معالجه بیماری های انسان یا حیوان
د- منابع ژنتیک و اجزای ژنتیک تشکیل دهنده آن و نیز فرآیندهای بیولوژیک تولید آن
ه – آن چه در گذشته در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد
فن یا صنعت قبلی عبارت است از هر چیزی که در نقطه ای از جهان از طریق انتشار کتبی یا شفاهی یا از طریق استفاده عملی یا هر طریق دیگر، قبل از تقاضا و یا در موارد حق تقدم ناشی از اظهار نامه ثبت اختراع، افشا شده باشد. در صورتی که افشای اختراع در مدت ۶ ماه قبل از تاریخ تقاضا انجام شود، مانع ثبت نخواهد بود.
د – اختراعاتی که بهره برداری از آن ها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد.
چگونگی ذکر نام مخترع در گواهی نامه اختراع و چگونگی تعلق حق اختراع ثبت شده به شرح زیر است:
الف- حقوق اختراع ثبت شده به مخترع تعلق دارد.
ب- اگر افرادی به صورت مشترک اختراعی کرده باشند، حقوق ناشی از اختراع به طور مشترک به آن ها تعلق می گیرد.
ج- هر گاه ۲ یا چند نفر، مستقل از دیگری اختراع واحدی انجام دهند، شخصی که اظهار نامه اختراع خود را زودتر تسلیم کند و یا در صورت ادعای حق تقدم هر کدام که بتوانند اثبات کنند که در تاریخ مقدم اظهار نامه خود را به صورت معتبر ارائه کرده اند، مشروط بر این که اظهار نامه یاد شده مسترد یا رد نشده باشد، حق ثبت اختراع را خواهند داشت.
د- حقوق ناشی از اختراع ثبت شده قابل انتقال است و در صورت فوت صاحب حق به ورثه او منتقل می شود.
ه- در صورتی که اختراع ناشی از استخدام یا قرارداد باشد، حقوق مادی آن متعلق به کارفرما خواهد بود، مگر آن که خلاف آن در قرارداد شرط شده باشد.
نام مخترع در گواهی نامه اختراع قید می شود، مگر این که به طور کتبی از اداره مالکیت صنعتی در خواست کند که نامش ذکر نشود. هر گونه اظهار یا تعهد مخترع مبنی بر این که نام شخص دیگری به عنوان مخترع قید شود، اثر قانونی ندارد.
اظهار نامه ثبت اختراع که به اداره مالکیت صنعتی داده می شود، باید موضوعی را که حمایت از آن درخواست می شود، تعیین کند و به فارسی تنظیم شود، دارای تاریخ و امضا باشد و خواسته، توصیف ادعا، خلاصه ای از توصیف اختراع در صورت لزوم نقشه های مربوطه را در بر داشته باشد. هزینه های ثبت اظهار نامه از درخواست کننده ثبت دریافت می شود.در تنظیم و تسلیم اظهار نامه باید موارد زیر رعایت شود:
الف- نام و دیگر اطلاعات لازم در خصوص متقاضی، مخترع و نماینده قانونی او، در صورت وجود و عنوان اختراع و در اظهار نامه درج شود.
ب- در مواقعی که متقاضی شخص مخترع نیست، مدارک دال بر سمت قانونی وی همراه اظهار نامه تحویل شود.
چند سوال و جواب:
۱- برای ثبت اختراع به کجا مراجعه کنیم؟
برای ثبت اختراع باید به اداره مالکیت صنعتی واقع در تهران، خیابان قائم مقام فراهانی، مراجعه شود.
۲- آیا به جز تهران ثبت اختراع در جای دیگری صورت می گیرد؟
خیر، در حال حاضر ثبت اختراع فقط در تهران و در اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی انجام می گیرد.
۳- چه نوع اختراعاتی قابل ثبت اند؟
اختراعاتی قابل ثبت اند که جدید بوده و حاوی گامی ابتکاری و دارای کاربرد صنعتی باشند.
۴- چه نوع اختراعاتی از حیطه حمایت از اختراع خارج خواهند بود؟
موارد زیر از حیطه حمایت از اختراع خارج اند: ۱) کشفیات، نظریه های علمی و روشها ی ریاضی ۲) طرحها و قواعد یا روشهای انجام کار تجارت و آنچه برای فعالیتهای صرفا فکری یا بازی کردن می باشند. ۳) روش معالجه بدن انسان یا حیوان از طریق درمان یا جراحی و همچنین روشهای تشخیص بیماریها که روی بدن انسان یا حیوان انجام می گیرند.
۵- برای ثبت اختراع چه مدارکی لازم است؟
برای ثبت اختراع باید مدارک زیر تکمیل و به اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی تحویل گردد:
اظهارنامه ثبت اختراع در ۳ نسخه: قبلاً اظهارنامه ثبت اختراع فرم مخصوصی بود که جزء اوراق بهادار به حساب می آمد و متقاضی می بایست از واحد گردش اوراق بهادار مستقر در اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی آن را تهیه و نسبت به تکمیل و امضاء آن اقدام می نمود. اخیراً اداره مالیت صنعتی نسخه جدید ان را به صورت یک فایل الکترونیکی در وبسایت خود قرار داده است.
توصیف مشروح اختراع در ۳ نسخه: اختراع مورد ادعای مخترع باید به طور کامل شرح داده شود. در شرح اختراع باید تمام جنبه های اختراع ادعایی به طور واضح بیان گردد. در تهیه شرح اختراع از کاغذای ۴A استفاده شود.
نقشه های اختراع در ۳ نسخه: نقشه کامل اختراع باید با مرکب و از روی مقیاس متری تهیه و ذیل نقشه ها را متقاضی یا وکیل او امضاء نمایند. نقشه های اختراع باید روی کاغذ ۳۴ سانتی متر طول و ۲۲ سانتی متر عرض رسم گردند و فقط از یک روی کاغذ استفاده شود.
ادعا در ۳ نسخه: اینکه اختراع با ارائه راه حل عملی چه مشکلی را حل می کند و چه مزایایی دارد و اطلاعاتی که میزان حمایت ناشی از حق ثبت را مشخص نماید.
فتوکپی شناسنامه مخترع یا مخترعین
قبض رسید بانکی حق الثبت اظهارنامه تقاضای ثبت اختراع
۶- آیا برای ثبت اختراع حتما باید خود مخترع اقدام نماید؟
خیر، تقاضای ثبت اختراع می تواند توسط وکیل متقاضی انجام شود. در این صورت تقاضانامه باید همراه اصل وکالتنامه با رونوشت یا فتوکپی برابر اصل شده ضمیمه اظهارنامه شود.
۷- سیستم ثبت اختراع در کشور ما چگونه است؟
سیستم ثبت اختراع در کشور ما، سیستم اعلامی است. بر اساس این سیستم، ثبت اختراع طبق ادعای مخترع صورت می گیرد. یعنی ادعای مخترع مقرون به صحت تلقی شده و به شرط عدم سابقه ثبت، ادعای مخترع (با رعایت اینکه اختراع در حیطه حمایت ثبت قرار دارد یا خیر/ بند ۴ پرسش و پاسخ) به ثبت می رسد.
۸- اعتبار ورقه (سند) اختراع چند سال است؟
در حقوق ایران مدت اعتبار ورقه ثبت اختراع به تقاضای مخترع ۵ یا ۱۰ یا ۱۵ و یا منتهی به ۲۰ سال خواهد بود که باید صراحتا در ورقه ثبت اختراع قید شود.
۹- در صورت قبول یا رد اختراع چه اقداماتی انجام می گیرد؟
در صورت قبول اختراع مراتب ثبت اختراع به صورت آگهی تهیه شده و جهت درج در روزنامه رسمی کشور تحویل متقاضی یا وکیل او می گردد. پس از درج در روزنامه رسمی یک نسخه از روزنامه به اداره مالکیت صنعتی ارائه و گواهینامه ثبت اختراع توسط اداره مزبور کامل شده و یک نسخه از توصیف، ادعا و نقشه اختراع ضمیمه و قیطان کشی شده با امضاء مدیر کل و ممهور به مهر اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی تسلیم متقاضی یا وکیل قانونی او می شود.
در صورت رد اختراع، کتبا (برگ اخطار اداری) به متقاضی یا وکیل قانونی او ابلاغ می گردد. در این صورت متقاضی یا وکیل قانونی او می تواند، ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ رد اظهارنامه نسبت به تقدیم دادخواست و شکایت از تصمیم اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی به مراجع ذیصلاح قضایی مستقر در تهران اقدام نماید. چنانچه در مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ تصمیم اداره مالکیت صنعتی نسبت به تقدیم دادخواست اقدام نشود، دیگر ادعا در مراجع ذیصلاح قضایی مسموع نخواهد بود.
۱۰- ارزیابی و تایید علمی اختراع چیست و مرجع قانونی آن کجاست؟
منظور از ارزیابی و تایید علمی اختراع جستجو و بررسی علمی سند اختراع توسط متخصصین مربوطه با استفاده از تجارب علمی، مشاوره ها و بانکهای اطلاعاتی داخلی و خارجی است و طبق قانون این ارزیابی توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و از طریق مراکز علمی، تحقیقاتی کشور صورت می گیرد.
۱۱- آدرس وبسایت رسمی سازمان ثبت اختراعات و مالکیت صنعتی چیست؟
آدرس وبسایت رسمی سازمان ثبت اختراعات و مالکیت صنعتی در زیر آمده است. شما می توانید آخرین تغییرات در قانون ثبت اختراع و فرمهای مورد نیاز را از این وبسیات دانلود کنید.
منبع: متلب سایت
